Αυτοδιοίκηση και τοπικές κοινωνίες να πρωτοστατήσουν στις ΑΠΕ

Αν και πρόκειται για μια συνέντευξη που δόθηκε στις αρχές του χρόνου στον Σωτήρη Ζαχαριά, και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό της ΕΝΑΕ, "Ελληνική Νομαρχία", το θέμα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ!...

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΗΝ π. ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΠΣΧΜ κ. ΛΙΑΝΑ ΓΟΥΤΑ, Συνέντευξη στον Σ.Ζαχαριά


Κοιτώντας έξω από τα σύνορά μας, βλέπουμε ότι στην Ευρώπη ο ρόλος των τοπικών κοινωνιών αναδεικνύεται όλο και πιο πρωτοπόρος και ισχυρός. Σε εποχές που τα προβλήματα σε περιοχές της Ελλάδας αλλά και συνολικά της χώρας οξύνονται διαρκώς, αξίζει να δούμε ένα παράδειγμα που μας έρχεται από την Αυστρία», επισημαίνει η κ. Λιάνα Γούτα π. αντιπρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Χημικών Μηχανικών.
- Τί ακριβώς έχουν πετύχει στην Αυστρία…
- Η περιφέρεια της Άνω Αυστρίας έχει καταφέρει να παράγει σήμερα το 30% της ενέργειας που χρειάζεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, γνωστών ως ΑΠΕ. Σε μια εποχή που το ενεργειακό ζήτημα βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και που η Ευρώπη βάζει στόχο για το 2020 οι ΑΠΕ να καλύπτουν το 20% των ενεργειακών της αναγκών. Σήμερα λοιπόν, 12 χρόνια νωρίτερα από το χρονικό όριο, η Άνω Αυστρία έχει ήδη ξεπεράσει τον ευρωπαϊκό στόχο κατά 1,5 φορά. Το βασικότερο όμως είναι ότι οι ενεργειακές αυτές επιδόσεις της έχουν γίνει μοχλός ανάπτυξης για ολόκληρη τη συγκεκριμένη περιοχή, με πολλαπλά οφέλη, καθώς αυξήθηκε σημαντικά το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της και η απασχόληση στην περιοχή.
-Και πώς πέτυχε αυτά τα εντυπωσιακά αποτελέσματα μια ευρωπαϊκή περιφέρεια;
-Η συνταγή μοιάζει απλή: τόλμησαν και πρωτοπόρησαν. Πριν από 15 χρόνια η περιφέρεια αυτή αποφάσισε ότι έπρεπε να επιλέξει ένα βασικό στόχο γύρω από τον οποίο να στρέψει την ανάπτυξή της. Ο στόχος τον οποίο επέλεξε ήταν η Ενέργεια. Και εκεί έβαλε τη «σημαία» της ανάπτυξής της. Έστρεψε λοιπόν όλες τις προσπάθειές της στην Ενεργειακή Εξοικονόμηση και στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, δηλαδή στην Ενέργεια από ήλιο, αέρα, βιομάζα, γεωθερμία. Υιοθέτησε ένα συγκεκριμένο Πρόγραμμα Δράσης, το οποίο και ακολούθησε όλα αυτά τα χρόνια με συνέπεια και προσήλωση. Βασική παράμετρος της επιτυχίας ήταν ότι σε αυτό τον μακροπρόθεσμο στόχο συντονίσθηκαν όλες οι παραγωγικές δυνάμεις της περιοχής, η Διοίκηση, τα Πανεπιστήμια, οι βιομηχανίες, οι επιχειρήσεις. Δημιουργήθηκαν θεσμοί, δόθηκαν κίνητρα, επενδύθηκαν κεφάλαια, αξιοποιήθηκε το ανθρώπινο δυναμικό. Όλοι συντονισμένοι σε ένα κοινό Όραμα Ανάπτυξης. Αποτέλεσμα; Επιδόσεις όπως το 30% που προανέφερα, με πολλαπλά περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη, αύξηση του ΑΕΠ και σημαντική αύξηση των θέσεων εργασίας.
-Πρόκειται άραγε για μεμονωμένο παράδειγμα;
-Όχι βέβαια. Είναι μόνο ένα από τα πολλά που μπορούμε να βρούμε και τα οποία αποδεικνύουν τη δύναμη που μπορούν να έχουν οι τοπικές κοινωνίες. Γιατί τέτοια παραδείγματα υπάρχουν πολλά σε όλη την Ευρώπη και σε κάθε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Φορείς της οποίας συχνά πρωτοπορούν με ρηξικέλευθες και προωθημένες προτάσεις. Φτάνει να υπενθυμίσουμε το παράδειγμα του δημάρχου του Λονδίνου ή του συναδέλφου του της Ν. Υόρκης και τις φιλοπεριβαλλοντικές τους ευαισθησίες, προτάσεις και μέτρα. Βέβαια τα μεγέθη είναι διαφορετικά, οι πρωτοβουλίες μπορούν όμως να είναι ανάλογες.
Φαίνεται λοιπόν ότι καθοριστικός παράγοντας ώστε να γίνουν οι κοινωνίες ανταγωνιστικές και με βιώσιμη ανάπτυξη είναι η κινητοποίηση τους και σε τοπικό επίπεδο. Και λέγοντας κινητοποίηση, εννοούμε ότι το Όραμα, η Στρατηγική, οι Δράσεις, η Συναίνεση και η Δέσμευση είναι σημαντικό να προέλθουν από την ίδια την τοπική κοινωνία. Αυτή είναι που πρέπει να αναζητήσει τα χαρακτηριστικά εκείνα που την διαφοροποιούν και που της δίνουν συγκριτικά πλεονεκτήματα. Πάνω σ’ αυτά μπορεί να στηρίξει το Όραμα της για το μέλλον και σ΄ αυτό να συντονίσει όλες της τις δυνάμεις. Με τέτοιες πρακτικές είναι σίγουρο ότι θα ανακαλύψουμε με έκπληξη πόσο μπροστά μπορούν να μας πάνε οι δικές μας δυνάμεις, προς όφελος όλων μας.
-Στην Ελλάδα, ποια είναι η κατάσταση σήμερα στον τομέα αυτό;
Στην Ελλάδα δυστυχώς οι τοπικές κοινωνίες και οι τοπικές αρχές δεν έχουν κινητοποιηθεί όσο θα έπρεπε ή όσο θα μπορούσαν. Αντιθέτως είναι συχνές οι περιπτώσεις όπου υπήρξαν έντονες αντιδράσεις σε ενεργειακές φιλοπεριβαλλοντικές επενδύσεις, όπως πχ σε εγκαταστάσεις αιολικών πάρκων ή φωτοβολταϊκών μονάδων. Με ενδιαφέρον διάβαζα πριν λίγο καιρό την αντίδραση κάποιων εκπαιδευτικών στην απόφαση να εγκατασταθούν φωτοβολταϊκές μονάδες στις ταράτσες των σχολείων!
Πιστεύω ότι μεγάλο ρόλο σε τέτοιου είδους αντιδράσεις παίζει η έλλειψη ενημέρωσης για τις νέες τεχνολογίες, για τα χαρακτηριστικά τους και κυρίως για τα οφέλη και τα κίνητρα που έχουμε να προχωρήσουμε προς αυτές.
Είναι δεδομένο ότι στο σύγχρονο τρόπο ζωής με τον οποίο ζούμε χρειαζόμαστε ενέργεια και ηλεκτρισμό. Πρέπει να κάνουμε τις επιλογές μας και ως πολιτεία και ως τοπικές αρχές και ως κοινωνία. Κατηφορίζοντας τον δρόμο από την Τρίπολη προς την Καλαμάτα μπορούμε να δούμε τις δυο όψεις του νομίσματος. Πρώτα συναντούμε τις ανεμογγεννήτριες ενός αιολικού πάρκου και λίγο παρακάτω τα φουγάρα του λιγνιτικού εργοστάσιο της Μεγαλόπολης.
Ωστόσο, εκτός της ενημέρωσης των κοινωνιών, πρωταρχικός είναι και ο ρόλος και η ευθύνη των τοπικών αρχών, γιατί αυτές πρέπει πρώτες να ενημερωθούν, να μάθουν, να πάρουν παραδείγματα καλής πρακτικής από άλλες χώρες, να σχεδιάσουν, να προτείνουν, να βάλουν στόχους, να ενημερώσουν. Το όφελος θα είναι σε πολλαπλά επίπεδα για όλους.
-Πώς μπορεί μια Νομαρχία (αν μπορεί) από μόνη της να αναλάβει ανάλογες πρωτοβουλίες; Ή να τις προκαλέσει, να συνεισφέρει...
Αναφέραμε παραπάνω πολλά που έχουν να κάνουν με δράσεις, στρατηγική και όραμα. Ωστόσο, πέραν αυτών, ένα από τα πρώτα και πιο απλά πράγματα που μπορεί να κάνει μια Νομαρχία είναι να δώσει το παράδειγμα. Η Νομαρχία, όπως και κάθε φορέας του Δημοσίου ή της Τοπικής αυτοδιοίκησης διαχειρίζεται δημόσιο χρήμα, χρήμα του πολίτη, άρα είναι και θέμα ηθικής υποχρέωσης να το χρησιμοποιήσει με τον καλύτερο τρόπο. Θα μπορούσε λοιπόν να ξεκινήσει με το πιο απλό, υιοθετώντας τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας και τεχνολογίες φιλοπεριβαλλοντικές στα κτίρια της, στον εξοπλισμό, στον φωτισμό, στα αυτοκίνητά της: Πιστοποίηση κτιρίων, ενεργειακά αποδοτικά κτίρια, φωτισμός με ενεργειακά αποδοτικούς λαμπτήρες, φιλοπεριβαλλοντικά αυτοκίνητα και οικολογική μετακίνηση, ενεργειακά αποδοτικός εξοπλισμός γραφείου με σήμανση Energy Star και πολλά άλλα. Αυτό και την αγορά θα έσπρωχνε προς αυτή την κατεύθυνση, αφού οι δημόσιες προμήθειες αντιπροσωπεύουν μεγάλο μερίδιο της αγοράς, αλλά και ως εργαλείο ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και πρακτικής εφαρμογής θα λειτουργούσε για όλους τους πολίτες.

Δείτε τη δημοσίευση στο http://www.lianagouta.gr/website/pdf_articles/ENAE_all_short.pdf