Κρατική ασυνέπεια απέναντι στον πολίτη

Ενας από τους τίτλους που κυριάρχησαν στα ΜΜΕ την εβδομάδα που πέρασε ήταν “Η απόσυρση αποσύρεται”! Σύντομο αλλά περιεκτικό. Αν και είχε προηγηθεί ο υπουργός Οικονομικών, ο οποίος ήταν ακόμη πιο αυστηρός και απόλυτος, περιοριζόμενος στο τελεσίγραφο μόνο δύο λέξεων: “Απόσυρση τέλος”.
Εδώ είναι που ήρθε κεραμίδα στο κεφάλι των πολιτών. Γιατί εκεί που όλοι περίμεναν από την πράσινη υπουργό Περιβάλλοντος την προσαρμογή του μέτρου της απόσυρσης, ώστε να γίνει ακόμη φιλικότερο προς το περιβάλλον, όπως προεκλογικά σχολιαζόταν, αντʼ αυτού το μέτρο καταργήθηκε στο σύνολό του μεμιάς και απροειδοποίητα! Μα είχε θεσπιστεί λίγους μήνες πριν και όλοι το υποδέχθηκαν θετικά, ζητώντας μάλιστα βελτιώσεις για ακόμη μεγαλύτερη οικολογική ευαισθησία.
Ωστόσο σήμερα δεν θέλω να σταθώ σε αυτό το συγκεκριμένο θέμα της απόσυρσης και του στόλου των παλαιών, ρυπογόνων αυτοκινήτων, που είναι και το ίδιο ένα μείζον θέμα στις μολυσμένες μεγαλουπόλεις μας, αλλά θέλω να μείνω στη συμπεριφορά του κράτους, που για τον έρμο τον πολίτη θυμίζει κάτι χειρότερο από κινούμενο στόχο. Ή ίσως, για να το πούμε ακόμη καλύτερα, στόχος μοιάζει να είναι ο ίδιος ο πολίτης, που προσπαθεί να αποφύγει τα σκάγια που του έρχονται απροειδοποίητα και ωσάν κεραυνός εν αιθρία, σε ένα τοπίο που διαρκώς αλλάζει χωρίς καμιά προειδοποίηση!
Γιατί τίποτα σε αυτή τη χώρα δεν μένει σταθερό. Ούτε νόμοι, ούτε ρυθμίσεις, ούτε εξαγγελίες. Όσο γρήγορα, εύκολα και πρόχειρα θεσπίζονται, άλλο τόσο εύκολα καταργούνται. Έτσι, το κράτος, που θα έπρεπε να αποτελεί σημείο αναφοράς, προστασίας και εμπιστοσύνης για κάθε πολίτη, αποδεικνύεται τελικά ένας πονηρός εχθρός, που παίζει παιχνίδια στην πλάτη του.
Σχολίαζα πριν από λίγες ημέρες την απόφαση της νέας και φιλόδοξης κυβέρνησης διά στόματος του αντιπροέδρου της, του κ. Πάγκαλου, όχι μόνο να καταργήσει τα stage, αλλά και να μην πληρώσει ανθρώπους που εργάσθηκαν για κάποιο διάστημα. Δηλαδή, ένας άνεργος νέος που πιθανώς βρέθηκε σε μεγάλη ανάγκη, γιατί πράγματι σε μεγάλη ανάγκη πρέπει να βρίσκεσαι για να πηγαίνεις να εργασθείς για 400 ευρώ ανασφάλιστος, προσλαμβάνεται για κάποιο διάστημα από το κράτος, εργάζεται, και στο τέλος τού ανακοινώνουν ότι δεν θα πληρωθεί! Απίστευτο και όμως αληθινό. Το κράτος αίρει, δηλαδή, τη συμφωνία που έχει συνάψει με τον εργαζόμενο και, ενώ το ίδιο έχει καρπωθεί και ωφεληθεί από το προϊόν της εργασίας κάποιων ανθρώπων, αποφασίζει εκ των υστέρων να μην τους πληρώσει ως όψιμος και εκ των υστέρων εκδικητής και τιμωρός μιας πρακτικής που χρησιμοποιήθηκε από πολιτικούς και κυβερνήσεις για τη συντήρηση σχέσεων συνδιαλλαγής.
Ναι, τα stage χρησιμοποιήθηκαν από το πολιτικό δυναμικό της χώρας με τρόπο που βασίστηκε και πάτησε πάνω στην ανάγκη άνεργων νέων και πάνω στην ελπίδα για εργασία. Αλλά και το κράτος χρησιμοποίησε εργατικό δυναμικό και υπηρεσίες κυριολεκτικά μισοτιμής, χωρίς ασφάλεια, αλλοιώνοντας προς το θετικότερο τα στατιστικά νούμερα της ανεργίας και διάφορα άλλα ωραία στην πλάτη των ανέργων. Ποιος εργοδότης δικαιούται να μην πληρώσει έστω και μία ώρα εργασίας σε κάποιον εργαζόμενο; Κανένας! Στην Ελλάδα, όμως, το κράτος φαίνεται να μπορεί να κάνει τα πάντα, καταστρατηγώντας κάθε έννοια συνέπειας και δικαίου.
Το πρόβλημα είναι ότι τα παραδείγματα της κρατικής ασυνέπειας απέναντι στον πολίτη είναι τόσο πολλά και τόσο καθημερινά, που μάλλον μας έχουν γίνει συνήθεια και συνείδηση. Π.χ., πόση είναι η περίοδος ισχύος ενός φορολογικού συστήματος για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα; Ή, για να το πούμε αλλιώς, με ποια βάση πρέπει να σχεδιάζει η αγορά σε αυτή τη χώρα τις επιχειρηματικές κινήσεις, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, αλλά και με ποια βάση πρέπει κάθε οικογένεια να κάνει τον οικονομικό προγραμματισμό της; Το φορολογικό σύστημα αποτελεί το οικονομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο πρέπει να κινηθούν όλοι, από τη μεγαλύτερη εταιρεία ώς τον τελευταίο πολίτη αυτής της χώρας. Αλλά αυτό το πλαίσιο, που πρέπει να αποτελεί το σημείο αναφοράς της οικονομίας της χώρας, αλλάζει πιο γρήγορα και από τις εποχές! Όχι μόνο όταν αλλάζει η σκυτάλη από τη μια κυβέρνηση στην άλλη, αλλά ακόμη και όταν στην ίδια κυβέρνηση αλλάζει ο υπουργός ή ακόμη και όταν μέσα σε ένα μήνα από τις προεκλογικές υποσχέσεις περνάμε στις κυβερνητικές εξαγγελίες.
Έτσι οι έκτακτες εισφορές δίνουν και παίρνουν, ακόμη και αναδρομικά σε εισοδήματα που ήδη φορολογήθηκαν και για χρονιές που πέρασαν και έκλεισαν, ενώ νέοι φόροι εξαγγέλλονται, τακτικοί και έκτακτοι, άμεσοι και έμμεσοι.
Η θεωρία του χάους φαίνεται ότι στη χώρα μας βρίσκει εφαρμογή στις σχέσεις κράτους-πολίτη. Και ίσως ακόμη χειρότερα. Γιατί στη θεωρία του χάους δεν υπάρχει η πρόθεση. Αντιθέτως, στις συνεχείς αλλαγές των δεδομένων από το κράτος ο πολίτης φτάνει συχνά να αναρωτιέται μήπως υπάρχει και η πρόθεση να τον παγιδεύσει και να τον τιμωρήσει μετά.
Σε κάθε συνεργασία, σε κάθε συνδιαλλαγή, ακόμη και σε κάθε ανθρώπινη σχέση, οι όροι είναι το πρώτο που πρέπει να συζητιέται και να ξεκαθαρίζεται. Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους, κατά τη λαϊκή ρήση, ωστόσο σε αυτήν εδώ τη χώρα το κράτος κρατά πάντα κλειστά χαρτιά που βγάζει την τελευταία ώρα, για να αλλάξει τα δεδομένα και να προκαλέσει εκπλήξεις. Και όπως απαιτούμε συνέπεια από όλους τους πολίτες, όταν για παράδειγμα επικαλούμαστε την πάταξη της φοροδιαφυγής ή την έλλειψη φορολογικής συνείδησης, αυτή τη συνέπεια πρέπει να τη δούμε πρωτίστως και από το ίδιο το κράτος. Για να νιώσει και ο πολίτης εμπιστοσύνη, εγγύηση, σιγουριά και ασφάλεια. Να νιώσει ότι το κράτος είναι το σπίτι του και όχι ο εχθρός του.
Σε μια εποχή που απαιτούνται θυσίες από όλους, οι σχέσεις εμπιστοσύνης είναι προϋπόθεση.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Μακεδονία της Κυριακής, στις 8-11-2009